Монгол хэлний аялгууны зүйл

Академич Б.Ринчен 1956 онд докторын зэрэг хамгаалсан зохиолдоо монгол хэлийг дөрвөн том анги болгон хувааж анхны "ч" авиа тус тус хэлэнд ямар болсноор нь:
1. "Ч" авиатай хэл
2. "Ш" авиатай хэл
3. "С" авиатай хэл
4. "Ц" авиатай хэл гэж ангилжээ.
Халхын аялгуу бол "цаалдаг" аялгуу юм. Цагаан гэдгийг халхад "цагаан"-аар дууддаг бол буриад аялгуунд "сагаан", цахар зэрэг өвөрлөгчдийн нэлээн аялгуунд "чагаан", харчин аялгуунд "шагаан" гэж дууддаг.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Монголын нууц товчоо

Image
Монголын Нууц Товчоо Орост Х зууны үед зохиогдсон "Игорын Хорооны тууж" нэртэй зохиол, Гүржид XII зууны үед Шота Руставелийн зохиосон "Барсан хэвнэгт баатар" гэдэг шүлэглэсэн зохиол, Францад "Роландын дуулал" гэх их Карл хааны байлдааны түүхийн талаарх зохиол бий. Грект "Илиада, Одиссей" нэртэй хэдэн мянган жилийн өмнө зохиогдсон туульс бий. Харин монгол үндэстний анхны түүхт дурсгалын зохиол бол Монголын нууц товчоо гарцаагүй мөн юм.
Read more

Эртний Грек ба тухайн үеийн уран зохиол

Image
Нэг хүн эртний Грекийн миф /Эртний Грекийн түүхэн үлгэр домог/ үлгэрээс сэдэвлэсэн Бага Азийн сохор дууч Хомер /Зарим ном хэвлэлд Орос хэлний авиа ондоошуулж авсан хувилбараас буюу Homer гэснийг Гомер гэж бичсэн хувилбараас авсан ч энэ удаад Орос үг зээлдэлгүй Хомер хэмээн бичив/-ын бичсэн Илиада зохиолын талаар асуусан тул Нэн эртний болон эртний Грекийн түүх, соёлын олон мифүүдийн чухал хувилбарууд /Эртний Грекийн уран зохиол, түүх соёлыг судлахад тулгардаг нэг бэрхшээлтэй зүйл нь нэг зүйлийн үүсэл гарлыг олон хувилбартай миф үлгэрүүдээр тайлбарласан байдаг/-ыг сонгон авч дэлгэрэнгүй бичихээр шийдлээ. Бичих явцад өөрийн судалж мэдсэн, сонирхолтой баримт, мэдээллүүдийг хавсаргав.
Read more

Хэл шинжлэлийн салбар ухаанууд

Image
- Онолын хэл шинжлэл (Theoretical linguistics) Танихуйн хэл шинжлэл (Cognitive linguistics) Үүсгүүр хэл шинжлэл (Generative linguistics) Авиалбар зүй (Phonology) Үг зүй (Morphology) Өгүүлбэр зүй (Syntax) Үгийн сан судлал (Lexicology) Утга зүй (Semantics) Бодит хэл шинжлэл (Pragmatics) - Тодорхойлох хэл шинжлэл (Descriptive linguistics) Хүн судлалын хэл шинжлэл (Anthropological linguistics) Харьцуулсан хэл шинжлэл (Comparative linguistics) Үгийн гарал судлал (Etymology) Түүхэн хэл шинжлэл (Historical linguistics) Авиа зүй (Phonetics) Нийгэм хэл шинжлэл (Sociolinguistics) - Хавсарга хэл шинжлэл (Applied linguistics) Компьютер хэл шинжлэл (Computational linguistics) Шүүх эмнэлгийн хэл шинжлэл (Forensic linguistics) Хэл эзэмшихүй (Language acquisition) Хэлний үнэлгээ (Language assessment) Хэлний хөгжил (Language development) Хэлний боловсрол (Language education) Хэл шинжлэлийн хүн судлал (Linguistic anthropology) Мэдрэл хэл шинжлэл (Neurolinguistics) Сэтг...
Read more